Kısa ve Uzun Süreli Durdurma Disiplin Cezaları

 

1.Genel olarak

 

Durdurma cezası esasen ilgili personelin kademe ilerlemesinin kanunda öngörülen süre boyunca durdurulması anlamına gelmektedir. Durdurma cezası 7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8. maddesinde “kısa süreli durdurma cezası” ve “uzun süreli durdurma cezası” olmak üzere iki farklı başlık altında düzenlenmiştir. Kısa süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller 7068 sayılı Kanun’un 8. Maddesinin 4. fıkrasında, ve uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller ise aynı maddenin 5. fıkrasında ayrı ayrı sayılmıştır.

Kısa süreli durdurma cezası gerektiren fiiller de kendi içerisinde 4 ay kısa süreli durdurma cezasını, 6 ay kısa süreli durdurma cezasını ve 10 ay kısa süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller olarak ayrıca belirtilmiştir. Yine uzun süreli durdurma cezası da 12 ay uzun süreli durdurma cezasını, 16 ay uzun süreli durdurma cezasını, 20 ay uzun süreli durdurma cezasını ve 24 ay uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller olarak düzenlenmiştir.

Öte yandan kısa ve uzun süreli durdurma cezasının kim tarafından verilebileceği hususu da önem taşımaktadır. Çünkü bilindiği üzere yetkisiz disiplin amiri tarafından disiplin cezası verilmesi, tesis edilen bu işlemin hukuka aykırı olması sonucunu doğurmaktadır. 7068 sayılı Kanun (4) sayılı çizelgede düzenlendiği üzere Jandarma ve Sahil Güvenlik personeli disiplin amirlerinin kısa ve uzun süreli durdurma cezası verme yetkisi bulunmamaktadır. Ancak bu yetki 7068 sayılı Kanun madde 20 uyarınca Jandarma teşkilatının disiplin kurullarına verilmiştir. Personelin rütbesine göre Jandarma ve Sahil Güvenlik teşkilatlarının ilgili disiplin kurulları bu personele kısa ve uzun süreli durdurma cezası vermeye yetkilidirler.

2.Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

 

a.4 Ay Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/4-a uyarınca dört ay kısa süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“1) Amir ve memurlara görevle ilgili olarak yalan söylemek.

2) Denetim görevini yerine getirmemek.

3) İzinsiz ya da kurumca kabul edilebilir özrü olmaksızın kesintisiz olarak üç günden fazla ve beş güne kadar (beşinci gün dahil) göreve gelmemek.

4) Amirlerini, üstlerini, aynı rütbedeki arkadaşlarını, astlarını veya diğer mesai arkadaşlarını haksız yere şikâyet etmek.

5) Astlarını, aynı rütbedeki arkadaşlarını ve diğer mesai arkadaşlarını dövme girişiminde bulunmak.

6) Toplu olarak sözlü veya yazılı şikâyette bulunmak.

7) Görev sırasında amir veya üstlerine saygısız davranmak.

8) Bu Kanunda ayrıca disiplinsizlik olarak tanımlanmamış olmak kaydıyla astları veya mesai arkadaşlarına yönelik olarak sürekli ve sistemli her türlü baskı ve taciz uygulamak.”

b.6 Ay Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/4-b uyarınca altı ay kısa süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“1) Doğrudan veya aracı eliyle astlarından ya da iş sahiplerinden hediye veya borç almak.

2) Kabul edilebilir mücbir sebepler haricinde borçlanıp ödememeyi alışkanlık haline getirmek.

3) Görevde kullanılan telsiz haberleşme araçlarıyla görevle ilgili olmayan veya saygısızca konuşmalar yapmak ya da anlaşılmaz sesler çıkarmak.

4) Teslim aldığı her çeşit motorlu araç, makine, cihaz ve teçhizatta ağır kusur veya hizmetten ayrılabilen kişisel kusurla hasara sebep olmak.

.

6) Hizmet dışında resmi sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak eylem ve davranışlarda bulunmak.

7) Bir görevin kendisine tevdi edildiğini öğrendikten sonra mazeretler ileri sürmek suretiyle göreve başlamayı geciktirmek.”

c.10 Ay Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/4-c uyarınca on ay kısa süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“1) Amir ve üstlerine iletilmesi gereken olayları ve bunlarla ilgili bilgileri amirlerinden ve resmen istenmesi halinde görevli ve yetkili kuruluş ve kişilerden gizlemek.

2) Yetkili olmadığı halde basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları veya diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna bilgi ya da demeç vermek.

3) Silahla dikkatsizlik, tedbirsizlik veya ihmal sonucu yaralamaya sebebiyet vermek, kendisini yaralamak ya da bu fiillerin başkaları tarafından işlenmesine neden olmak.

4) Hizmet aracıyla ağır kusuru veya hizmetten ayrılabilen kişisel kusuruyla trafik kazası sonucu yaralamaya sebebiyet vermek.

5) Aynı rütbedeki meslektaşları ile diğer mesai arkadaşlarını tehdit etmek.”

3.Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

a.12 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/5-a uyarınca oniki ay uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“1) Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunmak.

2) Görev sırasında kişilere veya herhangi bir nedenle kurum binalarına gelen ya da getirilenlere hakaret etmek.”

b.16 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/5-b uyarınca onaltı ay uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“1) Devlet malı motorlu araçları, muhabere araçlarını, silah veya mühimmatı ihmal nedeniyle kaybetmek.

2) Hizmet içinde resmi sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak eylem ve davranışlarda bulunmak.

3) Görev sırasında herhangi bir şekilde uyumak veya uyuklamak.”

c.20 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/5-c uyarınca yirmi ay uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“1) İzinsiz veya kurumca kabul edilebilir özrü olmaksızın kesintisiz olarak beş günden fazla ve dokuz güne kadar (dokuzuncu gün dahil) görevine gelmemek.

2) Muhafazası veya sevkiyle yükümlü bulunduğu şüpheli, sanık, tutuklu veya hükümlünün uyanık davranmamak ya da önlem almamak yüzünden kaçmasına neden olmak ya da yakalama görevini savsaklamak.

3) Kanunun verdiği yetkiye dayalı olmaksızın spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynamak.”

d.24 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller

7068 sayılı Kanun madde 8/5-d uyarınca yirmidört ay uzun süreli durdurma cezasını gerektiren fiiller aşağıdadır;

“ 1) Silahla dikkatsizlik, tedbirsizlik veya ihmal sonucu ölüme sebebiyet vermek ya da bu fiilin başkaları tarafından işlenmesine neden olmak.

2) Silahla yaralama suçunu kasten işlemek.

3) Meskûn yerlerde, binalarda, herkesin dolaşıp gezebileceği veya oturabileceği yerlerde silah atmak.

4) Amirin usulüne göre verdiği emri yerine getirmemek.

5) Amirin izni olmaksızın görev yerini terk etmek.

6) Kişinin iffetine yönelik söz söylemek, fiil veya harekette bulunmak.

7) Amir veya üste hakaret etmek.

8) Amir veya üstlerini söz, yazı, tutum veya davranışlarıyla küçümsemek.

9) Amir veya üstlerini dövmeye teşebbüs etmek.

10) Amir veya üstlerini sözlü veya fiili olarak tehdit etmek.

11) Göreve ilişkin her türlü yazılı kağıt, belge, mikrofilm aslı veya kopyalarını kasıtlı olarak yok etmek, ortadan kaldırmak ya da belge niteliği taşıyan bilgisayar programlarını, dosyalarını, verilerini hukuka aykırı olarak ele geçirmek, başkasına zarar vermek üzere kullanmak, tahrip etmek, değiştirmek, silmek, sistemin işlemesine engel olmak ya da yanlış biçimde işlemesini sağlamak.

12) Kriptolu telsiz cihazının ve her türlü kriptolu cihazın kaybını veya çalındığını, idarece kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın ilgili birime derhal bildirmemek.

13) Hizmet aracıyla ağır kusuru veya hizmetten ayrılabilen kişisel kusuruyla trafik kazası sonucu ölüme sebebiyet vermek.”

4.Durdurma Cezasının Aylıktan Kesme Cezası Olarak Yerine Getirilmesi

Kısa süreli durdurma cezası ve uzun süreli durdurma cezası yukarıda yer alan fiilleri işlemiş olan personellerin ilgili kanun hükümlerinde belirlenmiş olan süre boyunca kademe ilerlemesinin durdurulmasıyla cezalandırılmasını öngörmektedir. Ancak uygulamada bu ceza hem karışıklığa yol açabileceği için hem de kademe yükselme sisteminin sekteye uğratılmaması amaçlandığı üzere 7068 sayılı Kanun’un 8/7. Maddesi uyarınca;

“Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, terfileri 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 28/5/1988 tarihli ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine tabi olan personelin;

a) Kısa süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/5’i ila 1/4’ü,

b) Uzun süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/3’ü ila 1/2’si, kesilir.”  bu personellerin durdurma cezasının aylıktan kesme cezası olarak yerine getirileceği düzenlenmiştir. Sonuç olarak bu cezanın kısa ve uzun süreli durdurma karşılığı aylıktan kesme cezası olarak uygulandığı görülmektedir.

5.Zamanaşımı

Zamanaşımına ilişkin hususlar 7068 sayılı Kanun madde 29. da düzenlenmiştir. Buna göre kısa ve uzun süreli durdurma cezalarında fiilin işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenilmesinden itibaren bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğramaktadır. Soruşturmanın tamamlanması için ise bir süre şartı bulunmamaktadır. Ancak disiplin cezasını gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğramaktadır.

6.Disiplin Ceza Puanı

İlgili personellerin kısa süreli veya uzun süreli durdurma cezası alması halinde bu cezaların disiplin ceza puanı üzerinde de etkisi olacaktır. Bu noktada 7068 sayılı Kanunda Emniyet personelleri ile Jandarma ve Sahil Güvenlik personelleri açısından farklı puanlandırmalar mevcuttur. Emniyet personelleri için kısa süreli durdurma cezası 4 ceza puanı, uzun süreli durdurma cezası ise 5 ceza puanı olacak şekilde belirlenmiştir. Öte yandan Jandarma ve Sahil Güvenlik personelleri için kısa süreli durdurma cezası 5 ceza puanı, uzun süreli durdurma cezası ise 6 ceza puanı olarak belirlenmiştir.

7.Hukuki Çare

Kısa süreli durdurma cezası ve uzun süreli durdurma cezası disiplin kurulları tarafından verilmektedir. Kurul tarafından verilen bu cezalara karşı idari başvuru ve itiraz yolu öngörülmemiştir. Ancak 7068 sayılı Kanun madde 30/5 uyarınca;

“Bakan ile disiplin kurullarının verdiği disiplin cezalarına karşı ancak idari yargı yoluna başvurulabilir.”

İdari yargı yoluna başvurulması mümkündür. İlgili personeller tarafından kesinleşen kısa süreli ve uzun süreli durdurma cezalarına karşı İdare mahkemelerinde iptal davası açılabilecektir. Dava açma süresi kesinleşen cezanın personele tebliğinden itibaren başlar ve 60 gün içerisinde dava açılması gerekmektedir.

Av. Yalçın TORUN

UYARI

Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.