ANAYASA MAHKEMESİ’NDEN UZMAN ERBAŞLAR HAKKINDA ÖNEMLİ KARAR

ANAYASA MAHKEMESİ UZMAN ERBAŞ KANUNU’NDA İDAREYE SÖZLEŞME FESİH YETKİSİ VEREN BAZI HÜKÜMLERİ İPTAL ETTİ.

Anayasa Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin anayasaya aykırılık itirazı üzerine 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu’nun idareye sözleşme fesih yetkisi veren 12. ve 19. maddelerindeki “kendilerinden istifade edilememe” ibaresinin anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi. Karar 10 Haziran 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı.

Kanun’un 12. maddesinin ikinci fıkrasında kendilerinden istifade edilemeyeceği anlaşılan uzman erbaşların barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silâhlı Kuvvetleri ile ilişiklerinin kesilmesi öngörülmekte. İtiraz konusu kurallarla kendilerinden istifade edilememe hâllerinin yönetmelikte gösterilmesi hükme bağlandığından Anayasa Mahkemesi kuralın anayasal bir hak olan kamu hizmetlerinde kalma hakkını sınırladığını değerlendirdi.

Kararda “Anayasa’nın 13. ve 70. maddeleri uyarınca kamu hizmetlerinde kalma hakkını sınırlamaya yönelik kanuni bir düzenlemenin şeklen var olması yeterli olmayıp kuralların keyfîliğe izin vermeyecek şekilde belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir nitelikte olması gerekir.” ifadelerine yer verildi.

Ayrıca hukuk devletinde, kanuni düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır, uygulanabilir ve nesnel olması, kamu otoritelerinin keyfî uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesi gerektiği vurgulandı. Kuralların, kamu hizmetlerinde kalma hakkına ilişkin bir konuda herhangi bir yasal çerçeve çizmeden ve temel ilkeleri belirlemeden düzenlemenin yönetmeliğe bırakılmalarını öngörmeleri nedeniyle temel hak ve özgürlüklerin kanunla sınırlanması gerekliliğiyle bağdaşmadığı da kararda ifade edildi.

Karara göre 3269 sayılı Kanun’un 12. maddesinin üçüncü fıkrasında ve 19. maddesinde yer alan “…kendilerinden istifade edilememe…” ibarelerinin iptal edilmeleri nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edecek nitelikte görüldüğünden iptal hükümleri kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.

İptal kararıyla birlikte Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 13’üncü maddesinde düzenlenen kendisinden istifade edilememe halleri kanuni dayanaktan yoksun hale geleceğinden uygulama olanağı ortadan kalkmış oluyor. Yönetmelikte yer alan ilgili hüküm şu şekilde:

“Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler) anlaşılan, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir.”