Meslekten Çıkarma Cezası

 

a.Genel

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı teşkilatlarında görev yapan subay, astsubay, sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler, Emniyet Genel Müdürlüğü personelleri ile diğer sınıflardaki memurlar hakkında 7068 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun hükümleri uygulanmaktadır. Bu kanunun 8.maddesinde disiplin cezası verilecek fiiller sayılmıştır. Meslekten çıkarma cezası da bu disiplin cezalarından biri olup hangi hallerde personele meslekten çıkarma cezası verilebileceği Kanunun 8/6. maddesinde sayılmak suretiyle düzenleme altına alınmıştır.

Ancak meslekten çıkarma cezasının orantılı olması ve son çare olarak verilmesi gerekmektedir. Meslekten çıkarma cezası son derece ciddi sonuçları olan bir yaptırım olduğu üzere disiplin hukukuna hakim olan orantılılık ve son çare ilkeleri gözetilerek işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Meslekten çıkarma yaptırımı ile bunu gerektiren disiplin fiili arasında adil bir oran bulunmalı, aksi halde bu yaptırım uygulanmamalıdır. Aynı zamanda ilgili personelin ekonomik geleceğine menfi etkisi nedeniyle meslekten çıkarma cezasının son çare olarak uygulanması gerekmektedir. Bu kapsamda meslekten çıkarma cezasının personelin temel geçim kaynağından yoksun kalmasına sebep oluşturması nedeniyle, başvurulacak son çare niteliğinde istisnai ve orantılı bir tedbir olarak alınması gerekmektedir.

7068 sayılı Kanun madde 6’da disiplin amirlerinin ve disiplin kurullarının takdir hakkı düzenlenmiştir. Bu düzenleme ışığında disiplin kurullarının meslekten çıkarma cezası verirken takdir haklarını ölçülü, adaletli ve hakkaniyetli bir şekilde kullanmaları gerekmektedir. Disiplin kurulları tarafından takdir hakkı kullanırken; disiplinsizliğin işleniş biçimi, işlendiği zaman ve yer, hizmete olumsuz etkisinin ağırlığı, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığı, personelin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığı, personelin daha önceki disiplin durumu, personelin samimi ikrarı ve gösterdiği pişmanlık göz önüne alınmalıdır. Disiplin kurullarınca bütün bu hususlar dikkate alınmalı ve meslekten çıkarma cezasının son çare olduğu bilinciyle karar verilmelidir.

Meslekten çıkarma cezası disiplin amirlerince verilemeyen bir cezadır ve 7068 sayılı Kanun madde 20’de rütbesine göre personele hangi disiplin kurulu tarafından meslekten çıkarma cezası verilebileceği detaylı olarak düzenlenmiştir.

b.Meslekten Çıkarma Cezası Verilecek Fiiller

1.Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak veya personel arasında bu yolda ayrım yapıcı tutum ve davranışlarda bulunmak.

2.Göreve çıkılmaması için propaganda yapmak, kışkırtmak, zorlamak, karar alınmasını sağlamak, alınan bu karara katılmak veya karar uyarınca göreve çıkmamak.

3.Amir ya da üstlerinin icraatına karşı çıkmak ve bu hareketi toplu hale dönüştürerek görev yapılmasını ya da göreve çıkılmasını engellemek, buna katılmak, katılmaya tahrik ya da teşvik etmek.

4.Yetkisini veya nüfuzunu kendisine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla ya da kin ve dostluk gibi nedenlerle kötüye kullanmak.

5.Hizmetle ilgili her türlü dosya, kayıt, resmi evrak veya belgeyi ya da örneklerini yetkisiz kişilere vermek, verilmesini emretmek, verilmesine göz yummak.

6.Gizli tutulması zorunlu olan ve görev ile ilgili bulunan bilgi ve belgeleri görevli veya yetkili olmayan kişilere açıklamak.

7.Muhafazası veya sevkiyle görevli olduğu şüpheli, sanık, tutuklu veya hükümlünün kaçmasına bilerek ve isteyerek imkân vermek.

8.Bilerek ve isteyerek suç kanıtlarını yok etmek veya bunların yok olmasına neden olmak, kanıtları silmek, gizlemek, değiştirmek, bozmak veya bu fiillere yardımcı olmak.

9.Devlet malı araç, gereç, hayvan, silah, mermi ve mühimmatı satmak veya mal edinmek, personel kimlik kartını, araç, gereç, hayvan, silah ve mühimmatı başkalarının kullanımına vermek.

10.Kasıtlı olarak gerçek dışı rapor vermek veya tutanak düzenleyip imza etmek veya ettirmek.

11.Görev sırasında yardım isteyen güvenlik görevlilerine haklı bir neden yokken yardımdan kaçınmak veya bildiği ya da gördüğü bir suçun izlenmesi ve suçlunun yakalanması için gerekli girişimde bulunmamak.

12.Mesleğin saygınlığını zedeleyecek şekilde uygunsuz yerlere gitmek.

13.Görev mahallinde veya görevli bulunduğu sırada alkollü içki içmek veya içilmesine göz yummak.

14.Göreve sarhoş veya alkollü içki içtiği belli olacak biçimde gelmek.

15.Resmi kıyafetle umuma açık yerlerde alkollü içki içmek veya resmi kıyafetli olarak gizlenemeyecek derecede sarhoş görünmek.

16.Uyuşturucu maddeleri yapmak veya kullanmak, bunların yapılmasına, kullanılmasına, saklanmasına, nakledilmesine, yakalanacağı sırada ortadan kaldırılmasına, satılmasına veya satın alınmasına aracı olmak, kullanılmasını kolaylaştırmak ya da özendirmek.

17.Kumar oynamak veya oynatmak, kumar oynatanlarla ilişki kurmak.

18.Kaçakçılık yapmak veya kaçakçılarla ilişki kurmak.

19.Geliri ile uygun sayılmayacak biçimde yaşadığı ve aşırı harcamada bulunduğu kanıtlanmış olmak ve bunun haklı kaynağını gösterememek.

20.14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile öngörülen grev yasağı kapsamına giren eylemlerde bulunmak.

21.Devlet memurları tarafından yapılamayacağı 657 sayılı Kanunda belirtilen kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.

22.Siyasi partilerin yararına veya zararına çalışmak ya da siyasal eylemlerde bulunmak, görevli olmaksızın siyasal amaçla yapılacak açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine katılmak.

23.İffetsizliği bilinen veya anlaşılmış olan bir kimse ile bilerek evlenmek ya da evlilik bağını devam ettirmek veya böyle bir kimseyi yanında bulundurmak ya da nikahsız olarak devamlı surette yaşamakta ısrar etmek.

24.Kanuna aykırı olarak sendikalara üye olmak, sendikaların veya üyesi bulunmadıkları derneklerin yapacakları bilimsel, kültürel ve teknik nitelik taşımayan açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine görevli olmaksızın katılmak, açık yer toplantı ve gösteri yürüyüşlerine resmi kıyafetli veya silahlı olarak katılmak ya da üyesi bulundukları derneklerin tüzüklerinde belirtilen amaçları dışındaki çalışmalarını veya bu nitelikteki toplantı ya da gösteri yürüyüşlerini düzenlemek veya bunlara katılmak.

25.Görevde kullanılan telsiz, telefon haberleşmesini veya kurum içi iletişim sistemlerini kasıtlı olarak engellemek.

26.Mesleğin onur ve saygınlığını zedeleyici veya amir ya da üstlerinin eylem ve işlemlerini olumsuz yönde eleştirici nitelikte tek başına veya topluca bildiri dağıtmak ya da basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları ve diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna yönelik bilgi, yazı ve demeç vermek.

27.Amir ya da üste karşı itaatsizliğe, mukavemete ya da fiilen taarruza tahrik ya da teşvik etmek.

28.Menşei belli olmayan, bulundurulması ve taşınması yasak olan her çeşit silah, mühimmat ve benzerlerini bulundurmak.

29.Hukuka aykırı olarak kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek, kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini ifşa etmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın kaydetmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verileri ifşa etmek, kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal etmek, kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa etmek, kişisel verileri kaydetmek, kişisel verileri bir başkasına vermek, yaymak veya ele geçirmek, kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olduğu halde bu görevini kasıtlı olarak yerine getirmemek, gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla suç delillerini yok etmek, silmek, gizlemek, değiştirmek veya bozmak, sayılan fiilleri emir vererek yaptırmak.

30.Yetkili olmadığı halde hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapmak, bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşmak veya yayın yoluyla duyurmak, log kayıtlarını değiştirmek veya silmek.

31.Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşmak ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına vermek.

32.Bir kimseyle gayri tabii mukarenette bulunmak yahut bu fiili kendisine rızasıyla yaptırmak.

33.Görevine, sosyal ve aile yaşantısına zarar verecek derecede menfaatine, içkiye, kumara ve benzeri kötü alışkanlıklara düşkün olmak.

34.Üstlerine, aynı rütbedeki meslektaşları ile diğer mesai arkadaşlarına fiili tecavüzde bulunmak.

35.Görevde kullanılan telsiz haberleşme araçlarıyla amir ya da üstleri hakkında olumsuz yönde eleştirici nitelikte konuşmalar yapmak.

36.Dernek kurmak ya da spor dernekleri dışındaki derneklere üye olmak.

37.Vakıf kurmak veya Bakanlıkça belirlenmiş vakıflardan başka vakıfların organlarında görev almak.

38.Fuhşa teşvik eden, bunun yolunu kolaylaştıran ya da fuhuş için aracılık eden veya yer temin eden kişilerle bilerek ilişki kurmak.

c.Disiplin Ceza Puanına Bağlı Olarak Meslekten Çıkarma Cezası Verilmesi

Meslekten çıkarma cezası verilecek fiillerin yanı sıra yetkili disiplin kurullarınca ilgili personelin disiplin ceza puanına bağlı olarak meslekten çıkarma cezası verilmesi de düzenlenmiştir. 7068 sayılı Kanun madde 12/1 uyarınca;

“Aşağıda belirtilen durumlar disiplinsizliği alışkanlık haline getirme olarak kabul edilir ve personel hakkında meslekten çıkarma cezası yetkili disiplin kurullarınca verilir:

a) En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son bir yıl içinde yirmi disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam oniki defa veya daha fazla disiplin cezası almak.

b) En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son beş yıl içinde kırk disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam yirmibeş defa veya daha fazla disiplin cezası almak.” disiplin ceza puanına bağlı olarak meslekten çıkarma cezası verilmektedir.

d.Meslekten Çıkarma Cezasının Kesinleşmesi

7068 Sayılı Kanun madde 21’e göre Jandarma teşkilatı disiplin kurullarınca verilen meslekten çıkarma ceza kararları İçişleri Bakanının onayı ile kesinleşir.

e.Zamanaşımı

Meslekten çıkarma cezasını gerektiren fiillerde; altı ay içinde, disiplin soruşturmasına başlanmalıdır. Aksi takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrayacaktır.

Fiilin işlendiği tarihten itibaren personel hakkında 2 yıl için disiplin soruşturması yürütülmeli, yetkili disiplin kurulunca meslekten çıkarma ceza kararı verilmeli ve bu cezanın İçişleri Bakanı’nın onayı ile kesinleşmesi gerekmektedir. Fiilin işlendiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde verilip de bakan onayı ile kesinleşmeyen cezalar zamanaşımına uğrayacaktır. Bu konuda emsal teşkil eden tarafımızca takip edilen dosyada verilen emsal karar şu şekildedir;

“Uyuşmazlık konusu olayda, davacı hakkında Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca …… tarihinde dava konusu disiplin cezasının verildiği, ancak bu cezanın …… tarihinde Bakanlık Makamınca onaylandığı, bu durumda, davacıya isnat edilen disiplin cezasına konu eylemin …… tarihinde gerçekleştiği, bu tarihten itibaren en geç iki yıl içinde söz konusu eylem nedeniyle disiplin cezası uygulanabilecek olmasına karşın belirtilen tarihten itibaren iki yıllık süre geçtikten sonra ….. tarihli Bakan Olur’lu işlemin tesis edildiği görülmektedir.

Öte yandan; her ne kadar Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca, fiilden itibaren 2 yıllık ceza zamanaşımı süresi içerisinde …… tarihli karar ile davacının meslekten çıkarılmasına karar verilmiş ise de, 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un “Jandarma teşkilatı disiplin kurullarınca verilen kararların kesinleşmesi” başlıklı 21. maddesinde, Genel Komutanlık Merkez Disiplin Kurulunun meslekten çıkarma cezası kararlarının Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun uygun görüşü ve Bakanın onayıyla kesinleşeceğinin hükme bağlandığı görüldüğünden, dava konusu disiplin cezasının Bakan onayı tarihi itibarıyla verilmiş olduğu açıktır.

Bu durumda; davacıya isnat olunan fiilin işlendiği tarihten itibaren iki yıllık disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımı süresi geçirildikten sonra tesis edilen işlemde hukuka uygunluk, bulunmamaktadır.”

Av. Yalçın TORUN

UYARI

Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.